BBT: Đại dịch đi qua làm cho nhiều lĩnh vực trên thế giới thay đổi mạnh mẽ, từ kinh doanh cho đến hoạt động nghiên cứu khoa học, giáo dục. Mọi thứ dần chuyển đổi sang hoạt động trên nền tảng kỹ thuật số, hay gọi tắt là “chuyển đổi số”, để thích ứng và hòa nhập với thời dịch bệnh.
Việc chuyển đổi từ lớp học trực tiếp sang lớp học trực tuyến tạo ra nhiều thách thức mới nhưng cũng không kém phần thú vị cho học sinh và cả giáo viên. Một trong số những thách thức đó là “tương tác lớp học thông qua nền tảng kỹ thuật số”. Hình thức học tập từ xa vẫn còn nhiều mới lạ tại Việt Nam, dẫn đến việc gắn kết, tương tác với học sinh trong lớp học bằng những phương pháp, ngôn ngữ truyền thống không còn hiệu quả như trước.
Điều này buộc người dạy và người học phải thay đổi. Bài viết dưới đây của tác giả Erica Dhawan giới thiệu cho chúng ta những chiến lược gắn kết học sinh trong lớp học kỹ thuật số, cùng với một hình thức ngôn ngữ mới được xem là có khả năng thay đổi và nâng cao chất lượng giảng dạy cũng như giao tiếp trên nền tảng trực tuyến – Digital Body Language.
Erica Dhawan là chuyên gia hàng đầu về lĩnh vực hợp tác và đổi mới của thế kỷ 21. Bà là một diễn giả tiêu biểu được trao tặng nhiều giải thưởng, đồng thời là tác giả của cuốn sách mới xuất bản “Digital Body Language – Ngôn ngữ hình thể kỹ thuật số”. Qua bài viết dưới đây, bà chia sẻ 5 chiến lược nâng cao tương tác với học sinh trong lớp học qua nền tảng kỹ thuật số.
Là một người thuộc thế hệ người Mỹ đầu tiên có cha mẹ là người Ấn Độ, tôi tiếp cận với tiếng Anh theo một cách gián tiếp. Ở nhà, bố mẹ tôi chủ yếu nói tiếng Punjabi – một thứ tiếng bản địa thuộc vùng Bắc Ấn Độ, cũng là quê hương của chúng tôi. Gia đình tôi hiếm khi nói tiếng Anh ở nhà, điều đó có nghĩa là tiếng Anh được xem là “ngôn ngữ thứ hai” trong gia đình. Tương tự vậy, “Ngôn ngữ hình thể kỹ thuật số” cũng sẽ là một “ngôn ngữ thứ hai” mới hoàn toàn đối với tất cả chúng ta trong thời đại ngày nay.
Ngay bây giờ đây khi tôi theo đuổi con đường sự nghiệp của mình, tôi lại càng nhận thấy rõ ràng, rằng con người dựa vào ngôn ngữ hình thể để xây dựng lòng tin – nhưng lại thiếu đi sự kết nối. Chúng ta càng đưa công nghệ vào cuộc sống hàng ngày của mình (cả ở nơi làm việc hay ở nhà), chúng ta càng khó thấu hiểu ngôn ngữ hình thể của những người mà ta muốn kết nối. Giống như tôi đã chật vật để trở nên thông thạo ngôn ngữ hình thể truyền thống khi còn là một đứa trẻ nhập cư, ngày nay tất cả chúng ta đều là những người nhập cư vào thế giới mới của ngôn ngữ hình thể kỹ thuật số.
Ngôn ngữ hình thể kỹ thuật số là gì?
Ngôn ngữ hình thể kỹ thuật số là các tín hiệu kiểu mới mà chúng ta tạo ra nhằm gửi đi những thông điệp ẩn cho đối phương trong giao tiếp qua nền tảng kỹ thuật số. Tất cả mọi thứ, từ dấu chấm câu cho đến thời gian phản hồi của chúng ta trong một cuộc gọi video đều tạo nên tín hiệu của sự tin tưởng, tôn trọng và thậm chí là sự tự tin trong thế giới hiện đại ngày nay.
Nghề giáo là một truyền thống thiêng liêng ở mọi nền văn hóa. Người thầy đi trước có công uốn nắn thế hệ theo sau. Năm ngoái, việc chuyển hướng công tác dạy và học từ trực tiếp sang học tập từ xa và phụ thuộc nhiều hơn vào công nghệ kỹ thuật số đã thách thức giáo viên và học sinh trong việc tiếp cận và nắm bắt một “ngôn ngữ thứ hai” mới – Ngôn ngữ hình thể kỹ thuật số – mà không nhận được bất kỳ sự hướng dẫn trước nào, kể cả từ sách giáo khoa.
Làm thế nào để giáo viên có thể kết nối với học sinh và thúc đẩy tương tác lớp học thông qua màn hình máy tính?
Dưới đây là 5 chiến lược mà mọi giáo viên có thể sử dụng để kết nối với học sinh nhằm thúc đẩy tương tác lớp học thông qua màn hình, đồng thời cũng chú ý đến việc sử dụng ngôn ngữ hình thể kỹ thuật số.
- “Giảng lại” bài giảng
Tận dụng các công nghệ và công cụ hiện đại để tối đa hóa sự tương tác trong suốt thời gian diễn ra buổi học trực tuyến. Tự mình ghi hình lại bài giảng và yêu cầu học sinh xem qua trước khi bắt đầu lớp học. Khi bạn đang ghi hình bài giảng, hãy để ý đến các yếu tố khác chẳng hạn như nền video của bạn. Chắc chắn rằng bạn luôn muốn mình xuất hiện với một phong cách chuyên nghiệp trong một không gian tinh tế, ở phòng đọc sách của bạn chẳng hạn? Bằng cách xem trước bài giảng, học sinh của bạn có thể tự tin để thảo luận về bài học trong giờ học chính thức. Từ đó khuyến khích học sinh đặt những câu hỏi thảo luận sâu hơn về vấn đề cũng như thúc đẩy các em tham gia lớp học tích cực hơn; do các em đã có khoảng thời gian nghiên cứu và đọc qua bài giảng khá dài từ trước.
- Xem xét lại quá trình tham gia lớp học của học sinh
Mặc dù luôn có những thách thức mới cho giáo viên và học sinh trong các lớp học trực tuyến, nhưng song song đó cũng có những những ý tưởng mới trong việc tương tác với học sinh. Ví dụ, trong một buổi học trực tuyến, lớp bạn có thể sử dụng các “phòng nghỉ trực tuyến” trong giờ giải lao. Các nhóm nhỏ học sinh có thể chơi đùa và trò chuyện với nhau. Một cách tốt nhất để gắn kết học sinh có phần hướng nội trong lớp học đó là yêu cầu chúng tích cực sử dụng tính năng trò chuyện (tính năng chat, chatbox) để đặt câu hỏi cho giáo viên và đưa ra nhận xét cho bạn bè trong các buổi học.
Bạn nên nhớ rằng điều quan trọng đó là phải tạo ra một môi trường lớp học trực tuyến chú trọng đến đảm bảo cảm giác an toàn về tâm lý của học sinh. An toàn về tâm lý có nghĩa là có thể nói lên suy nghĩ của chúng mà không sợ bất kỳ hậu quả tiêu cực nào đối với hình ảnh bản thân, trạng thái hoặc điểm số. Sẽ không có một học sinh nào tự tin đặt câu hỏi hay đưa ra nhận xét trong lớp học nếu bản thân chúng không cảm thấy thoải mái và an toàn. Một cách để tạo không gian an toàn cho học sinh khi tham gia đặt câu hỏi hoặc nêu lên ý kiến cá nhân đó là bạn nên khuyến khích chúng đặt ít nhất là một câu hỏi bắt buộc thông qua công cụ chat (chatbox) trong buổi học trực tuyến hoặc trên công cụ bảng thảo luận Blackboard.
- Sử dụng các công cụ hỗ trợ tương tác phù hợp
Những nền tảng hỗ trợ tương tác khác nhau mang lại những lợi ích và mục đích khác nhau. Sử dụng nền tảng phù hợp cho từng dạng bài tập cụ thể có thể giúp học sinh hiểu sâu hơn và gắn kết tốt hơn với tài liệu học tập. Ví dụ: viết một nhận xét hay một câu hỏi lên bảng thảo luận trên công cụ Blackboard trước giờ học là một cách ứng dụng công cụ hỗ trợ phù hợp cho học sinh khi bạn giao cho chúng đọc trước một bài đọc chẳng hạn. Các nền tảng hỗ trợ tương tác lớp học khác được nhiều giáo viên và học sinh ưa chuộng có thể kể đến như Jamboard và Mural.
- Tạo kết nối toàn cầu
Hãy hòa nhập và mở rộng kết nối – cho dù bạn đang giảng dạy ở Ấn Độ, Trung Quốc, Vương quốc Anh hay Hoa Kỳ. Một trong những lợi ích của lớp học trực tuyến kỹ thuật số là giờ đây bạn có thể tiếp cận học sinh ở bất cứ nơi đâu. Ghi hình lại tất cả các bài giảng và các cuộc thảo luận trong lớp để học sinh có thể xem tài liệu học tập sau thời gian học. Bằng cách này, nếu một học sinh phải nghỉ học do có việc gia đình đột xuất chẳng hạn, các em vẫn có thể học lại nội dung đó. Một cách khác để nâng cao khả năng hòa nhập trong lớp học đó là lên lịch các phần thảo luận vào nhiều thời điểm khác nhau để phù hợp với người học ở nhiều múi giờ khác nhau.
- Sự im lặng “chói tai”
“The loudest duck gets shot” (Con có khóc mẹ mới cho bú) là câu thành ngữ mà nhiều trẻ em Trung Quốc được dạy từ rất sớm. Nếu những đứa trẻ này lớn lên ở một quốc gia phương Tây, chúng có thể sẽ được dạy thành ”Speak now, or forever hold your peace” (Hãy cứ nói đi, hoặc sẽ không ai biết vấn đề mà bạn đang gặp phải). Cả trong lớp học trực tiếp hay trực tuyến, sự im lặng là một trở ngại lớn ngăn cản giao tiếp thành công giữa các nền văn hóa. Liuba Belkin, một trợ lý giáo sư tại Đại học Lehigh, nói, “Ở Hoa Kỳ, chúng tôi cảm thấy không thoải mái lắm với sự im lặng. Chúng tôi cho đó là một trạng thái cực kỳ tiêu cực. ”Mặt khác, trong các nền văn hóa giàu bối cảnh [1] (high-context culture), chẳng hạn như nhiều quốc gia ở Trung Âu và Châu Á, khoảng thời gian im lặng được coi là đáng trân trọng. Đó được xem như là một tín hiệu cho thấy bạn đang dành thời gian để suy nghĩ về những gì đối phương nói và chọn cách cư xử phù hợp nhất.
Một chiến lược khi giảng dạy trong một lớp học đa văn hóa đó là nói rõ những kỳ vọng của mình với học sinh. Ví dụ: sau khi bạn đặt một câu hỏi, hãy nói với học sinh rằng bạn sẽ cho mọi người 1 phút để suy nghĩ trước khi mời chúng phát biểu.
Những bài học về Ngôn ngữ hình thể kỹ thuật số quan trọng mà bạn cần chia sẻ với học sinh của mình:
Hãy chuyên nghiệp trong các cuộc gọi video/lớp học trực tuyến – chẳng hạn như không nằm dài trên giường trong giờ học.
Hãy lưu ý đến hạn nộp bài và thời gian giáo viên có thể giải đáp các thắc mắc của mình – ví dụ, nếu hạn nộp bài tập tiểu luận là vào nửa đêm và một học sinh gửi email gấp cho giáo viên thắc mắc về bài làm và hạn nộp lúc 11 giờ đêm. Và tất nhiên là, học sinh đó không nên trông chờ, cũng chẳng thể nhận được bất cứ phản hồi nào hữu ích cho câu hỏi của mình vì thời gian quá gấp gáp.
*Chú thích:
[1] Văn hóa giàu bối cảnh: là nhóm những người không giao tiếp nhiều bằng lời nói, ý nghĩ của họ không thể hiện rõ qua mặt ngôn từ, họ thường xác định ranh giới rõ ràng đâu là “người ngoài, người lạ” đâu là “người quen” trong một nhóm cụ thể. Giao tiếp trong văn hóa giàu bối cảnh gắn liền với các nền văn hóa coi trọng tính chủ quan, sự đồng thuận, hợp tác và tính truyền thống.
Tác giả: Erica Dhawan
Nguồn: 5 strategies to better engage students digitally
Dịch giả: Vũ Phương Quỳnh
